۵۱-آشنایی با آچار های بکس و انواع آن Socket Wrench

ابزار شناسی ۲ - آشنایی با آچار های بکس و انواع آن

آچار بکس یا آچار بوکس Socket Wrench به دلیل درگیری اطمینان بخش با آچار خور پیچ و یا مهره و همینطور باز و بسته نمودن پیچ و مهره هایی که امکان دسترسی به آنها با آچار های معمولی تخت و رینگ امکان پذیر نمی باشد، مورد توجه زیادی قرار می گیرد. شکل بخش استوانه ای شیاردار آچار بکس شبیه آچار رینگ بوده و هنگام قرار گرفتن بر روی پیچ یا مهره کل آچار خور پیچ یا مهره را فرا می گیرد. تعداد شیارهای داخل استوانۀ آچار بکس ها، 6، 8 و یا 12 است که نوع 6 و 12 شیاری آن در بازار  و صنعت متداول تر می باشد. قسمت انتهای آچار، شکافی به شکل مربع دارد که محل قرار گرفتن زائدۀ دسته بکس یا میلۀ رابط است. آچار بکس ها از نظر اندازۀ دهانه به دو روش میلی متری و اینچی و از نظر طولی پایه کوتاه و پایه بلند ساخته می شوند. در شکل 39-1 ساختمان آچار بکس و در شکل های 40-1 تا 46-1 انواع آچار بکس نشان داده شده است.

اجزا و آچار های جعبه بکس

در انواع جعبه بکس ها معمولاً تعدادی از اجزای زیر قرار دارند: آچار بکس پایه کوتاه یا پایه بلند نوع میلی متری یا اینچی با دهانه 6، 8 یا 12 شیاری، دسته آچار نوع دسته هندلی، دسته میله ای، دسته تاشو یا متحرک، دسته جغجغه ای و دسته نوع پیچ گشتی، میله های رابطه کوتاه، متوسط یا بلند و واسطه ها و تبدیل ها. تبدیل ها اتصال آچار بکس های کوچک تر را به واسطه ها و یا دسته آچارها امکان پذیر می سازند. در شکل ها 47-1 تا 58-1 انواع دسته آچارها و رابط ها و نیز واسطه آچار بکس دیده می شود.

در نوعی از آچار بکس ها قسمت استوانۀ شیاردار و قسمت انتهای آچار از هم جدا بوده و به وسیلۀ لولایی (مفصل) به هم متصل شده است. آچار بکس های مفصل دار حوزۀ مانور بیشتری نسبت به آچار بکس معمولی دارد و برای مواضع خاصی که دسترسی به پیچ و مهره به راحتی امکان پذیر نیست کاربرد دارد. با این طرح، آچار بکس می تواند بیش از 180 درجه نسبت به محور دسته آچار چرخش داشته باشد. در نوع دیگری از آچار بکس ها، دستۀ آچار با بکس یکپارچه است و دهانۀ آچار 6 و 12 شیار دارد. یکسر این آچارها نسبت به دستۀ آن 90 درجه بوده و در نوع میلی متری و اینچی ساخته می شود.

آچار بکس پیچ گوشتی

پیچ گوشتی بوکس آچار دیگری بوده که برای پیچ و مهره های با سایز کوچک تر قابل کاربرد می باشد. از این ابزار در تعمیرات دستگاههای الکتریکی خودرو همانند آلترناتور ها، استارتر ها، نشان دهنده ها و ... استفاده می گردد. در شکل های 59-1 تا 68-1 انواع این آچار ها نشان داده شده است.

شایان ذکر است که تعدادی از آچار ها، خاص قسمت های مشخصی از خودرو هستند مانند آچار شمع و آچار چرخ. در هنگام استفاده از آچار بکس اندازۀ مناسب آچار را باتوجه به مشخصات پیچ یا مهره و نوع رابط و اندازۀ آن را با در نظر گرفتن موقعیت پیچ یا مهرۀ مورد نظر انتخاب کنید (شکل 69-1).

در حین انجام کار از وارد کردن نیروی بیش از حد به آچار خودداری کنید زیرا باعث آسیب دیدن آن می شود. اعمال نیروی غیر مجاز به دستۀ آچار گشتاور زیادی در محور میلۀ رابط ایجاد می کند که در نتیجۀ آن نیروی محیطی زیادی به گوشه های داخلی قسمت رینگی بکس وارد شده و باعث لهیدگی سطح داخلی شیارها و یا ترک برداشتن استوانۀ بوکس می شود. در شکل 70-1 اثر نیروی بیش از حد تحمل یک نوع آچار بکس نشان داده شده است.

آچار بکس معمولاً به تعداد متفاوتی همراه با دسته بوکس و رابط ها در جعبه بوکس عرضه می شود. تعداد اجزای داخل جعبه بکس بر مبنای نظر شرکت سازندۀ آچار و برحسب شمارۀ آچارهایی که کاربرد بیشتری دارند تعیین می شود. در شکل ها 71-1 تا 74-1 چند نوع جعبه بکس نشان داده شده است.

آچار بکس سوکتی

طرح دیگر آچار بکس ها نوع سوکتی آن است که برای باز کردن و بستن پیچ هایی که قسمت سر پیچ به شکل آچار خور داخلی است به کار می رود. مقطع سوکت این نوع آچار ها به فرم های مختلفی ساخته می شود. نوع رایج آن که کاربرد بیشتری دارد به شکل شش ضلعی است و به آچار بوکس آلن معروف است. در شکل 1-75 جعبه بوکس نوع آلن میلی متری 7 پارچه نشان داده شده است.

آچار های سوکت در اندازه های کوتاه، متوسط و بلند ساخته می شود. شکل 76-1 آچار بوکس آلن میلیمتری را در اندازه های مختلف نشان می دهد. کاربرد این نوع آچار در شکل 77-1 دیده می شود.

با توجه به اینکه فرم آچار خور پیچ تعیین کنندۀ نوع آچار بوکس سوکتی است لذا آچار بوکس ها را در انواع شش گوش (آلن)، ستاره ای، یک سو و چهار سو می سازند. در جعبه بکس 31 پارچۀ نشان داده شده در شکل 78-1 انواع آچار بوکس های سوکتی نشان داده شده است.

 منبع: سازمان پژوهش و برنامه ریزی کل کشور

فیلم آشنایی با آچار بکس Socket Wrench و نحوه کار با آن